Spryszak Antoni (1907–1972), lekarz weterynarii, profesor Instytutu Weterynarii w Puławach. Ur. 17 I w Zakrzówku (pow. kraśnicki) w rodzinie rolniczej, był synem Wincentego.
Po ukończeniu w r. 1925 gimnazjum w Kraśniku studiował S. na Wydz. Weterynaryjnym Uniw. Warsz. i uzyskał w r. 1931 dyplom lekarza weterynarii. W czasie studiów w l. 1927–31 pracował jako wolontariusz w Zakładzie Bakteriologii i Higieny u Zygmunta Szymanowskiego. Opublikował wówczas swoją pierwszą pracę O zmienności pałeczki różycy świń („Wiad. Wet.” 1931 nr 135). Po odbyciu obowiązkowej służby wojskowej, przez dwa lata był rejonowym lekarzem weterynarii w Michowie pod Lubartowem, potem w l. 1934–5 pracownikiem referatu zaraźliwych chorób zwierzęcych w Wydz. Weterynarii Min. Rolnictwa. Od r. 1935 pracował jako powiatowy lekarz weterynarii w Złoczowie (w woj. tarnopolskim) i równocześnie przygotowywał pracę doktorską pod kierunkiem Szymanowskiego. Doktoryzował się w r. 1938 na Wydz. Weterynaryjnym Uniw. Warsz. na podstawie rozprawy Typy przejściowe pałeczki okrężnicowej w kale zwierząt (W. 1938). Walczył w kampanii wrześniowej 1939 r. i po przedostaniu się na Węgry, został internowany. Podczas internowania publikował artykuły popularnonaukowe w polskich czasopismach wydawanych na Węgrzech i od r. 1943 pracował jako bakteriolog w laboratorium klinicznym szpitala dla internowanych żołnierzy w Győr.
Po drugiej wojnie światowej w sierpniu 1945 powrócił S. do kraju i objął stanowisko głównego lekarza weterynarii w Gdańsku. Równocześnie w l. 1947–51 prowadził terenowe badania nad wartością immunogenną przeciwróżycowej szczepionki Stauba. W l. 1948–50 był kierownikiem naukowym produkcji tej szczepionki w Spółdzielni Pracy «Serobion» w Gdańsku, ponadto kierował akcją zwalczania niedokrwistości zakaźnej zwierząt na terenie sześciu województw północnych. W r. 1954 przeszedł S. do pracy naukowej początkowo w Inst. Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdańsku, potem w Zakł. Hodowli Doświadczalnej Zwierząt PAN z siedzibą w Bydgoszczy. Tam, jako pierwszy w Polsce, podjął badania nad grupami krwi u bydła i w celu poznania metod stosowanych w tym zakresie wyjechał w r. 1957 na Węgry, potem do Inst. Pasteura w Paryżu. W r.n. mianowany został docentem i dzięki stypendium Fundacji Rockefellera kontynuował przez pięć miesięcy staż naukowy w laboratorium grup krwi zwierząt Wyższej Szkoły Rolniczej i Weterynaryjnej (Den kongelige Veterinaer- og Landbohøjskole) w Kopenhadze. Nawiązał też kontakty naukowe z laboratoriami grup krwi innych krajów europejskich (Finlandia, Norwegia, Szwecja), włączając zorganizowaną i kierowaną przez siebie Pracownię Grup Krwi Zwierząt do współpracy międzynarodowej. W r. 1958 pełnił funkcję prezesa w Zrzeszeniu Lekarzy i Techników Weterynarii.
W związku z podjętą przez rząd polski w r. 1959 powszechną akcją zwalczania gruźlicy bydła, S. został powołany 1 VI t.r. na kierownika Pracowni Immunologii Gruźlicy Inst. Weterynarii w Puławach, zachowując nadal kierownictwo przeniesionej do Puław Pracowni Grup Krwi Zwierząt. Wraz z zespołem przeprowadził szerokie badania nad gruźlicą bydła i innych zwierząt, zwłaszcza nad nieswoistymi odczynami tuberkulinowymi u bydła i zwiększeniem specyficzności porównawczego testu tuberkulinowego. Był współautorem opracowania nowej, standaryzowanej tuberkuliny PPD ptasiej oraz nowych zasad interpretacji wyników tuberkulinizacji porównawczej u bydła. Prace te miały duże znaczenie gospodarcze i zostały nagrodzone przez Komitet Nauki i Techniki Min. Rolnictwa. W r. 1966 otrzymał S. tytuł profesora nadzwycz. Był autorem lub współautorem 65 prac naukowych, publikował też artykuły popularyzujące wiedzę o gruźlicy i jej zwalczaniu oraz opracował dokumentację do scenariusza filmu „Walczymy z gruźlicą” zrealizowanego przez Wytwórnię Filmów Oświatowych w Łodzi. Był członkiem Komitetu Nauk Zootechnicznych PAN i Komitetu Nauk Weterynaryjnych PAN oraz Rad Naukowych Zakł. Hodowli Doświadczalnej Zwierząt PAN i Inst. Weterynaryjnego w Puławach, należał też do Polskiego Tow. Nauk Weterynaryjnych, Polskiego Tow. Mikrobiologów i Lubelskiego Tow. Naukowego. S. angażował się również w działania społeczne i polityczne, był członkiem PPS, potem PZPR. Zmarł 5 VI 1972 w Puławach, pochowany został na tamtejszym cmentarzu. Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi i Medalem X-lecia PRL.
Pośmiertnie w r. 1976 został S. laureatem państwowej nagrody zespołowej I st. w zakresie rolnictwa, leśnictwa i przemysłu spożywczego za opracowanie metody zwalczania gruźlicy bydła.
W małżeństwie ze Stefanią (nazwiska panieńskiego nie udało się ustalić) S. dzieci nie miał.
Staśkiewłcz G., Mały słownik historii medycyny weterynaryjnej, L. 1981; – Adamowiczowa J., Nagrody państwowe w latach 1948–1980. Informator, Wr. 1983; Słown. pol. tow. nauk., III; – Millak K., Uczelnia weterynaryjna w Warszawie 1840–1965, W. 1965; Sto lat weterynarii w Puławach, Puławy 1962 (fot.); – Spis lekarzy weterynaryjnych, W. 1939 s. 122; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1972: „Bulletin of the Veterinary Institute in Puławy” Vol. 16 nr 3/4 s. 1 (fot.), „Med. Wet.” R. 28 nr 9 s. 574 (M. Truszczyński, fot.), „Tyg. Powsz.” nr 30, „Życie Warszawy” nr 140, „Życie Wet.” R. 47 nr 9 s. 284–5 (M. Truszczyński, fot.); – Arch. Państw. Inst. Wet. w Puławach: Akta osobowe i spis publikacji S-a.
Marian Truszczyński